ĐẠO HÃN ( Ra mồ hôi trộm)
Đạo hãn còn gọi là “Tẩm hãn”, chỉ chứng trạng khi ngủ thì ra mồ hôi, khi tỉnh giấc thì mồ hôi không ra nữa. Chứng này gặp nhiều trong thể trạng âm hư nội nhiệt.
Ra mồ hôi trộm do âm hư nội nhiệt
Ra mồ hôi trộm kiêm các chứng khát nước họng khô, gò má đỏ, trào nhiệt tâm phiền, ho khan hoặc trong đàm có lẫn sợi huyết là thuộc âm hư nội nhiệt, cho uống Lục thị chỉ đạo hãn phương để tư âm nuôi tân dịch , thanh nhiệt cầm mồ hôi.
Mật trích tang diệp | 15g | Lữ đậu y | 20g |
Phù tiểu mạch | 30g | Sinh bạch thược | 12g |
Bích đào can | 12g | Sao sinh địa | 12g |
Sao mạch môn | 12g | Sinh hoài sơn | 10g |
Sinh kê nội kim | 10g |
Cách dùng : Ngâm nước các vị thuốc trên sau 30 phút đem sắc 2 lần, cho uống lúc ấm. Nước đầu sắc lấy 250ml, nước thứ hai sắc lấy 200ml nước thuốc đặc.
Hoặc bài: Long cốt nung 20g, Bạch linh 40g, Đẳng sâm 24g, Liên nhục 120g, sao qua, nghiền nhỏ trộn thành bột kép, mạch môn bỏ lõi nghiền nhỏ chưng nhừ thành cao trộn với bột thuốc, hoàn thành viên bằng hạt ngô, ngày uống hai lần sáng và tối mỗi lần 12g với nước sôi nguội.
Ra mồ hôi trộm do thận âm hư
Ra mồ hôi trộm thương tổn đến Thận âm, phần nhiều có thêm các chứng lưng gối đau mỏi, di tinh, miệng lưỡi mọc mụn, có thể dùng Đoàn thị tư âm liễm dịch thang để tư bổ Thận âm, thu liễm tân dịch.
Ô mai | 10g | Sinh địa hoàng | 15g |
Hỏa ma nhân | 10g | Huyền sâm | 10g |
Ngũ vị tử | 5 g | Mạch môn | 10g |
Thục địa hoàng | 15g |
Sắc uống ngày 1 thang.
Ra mồ hôi trộm do Tâm thận bất giao
Ra mồ hôi trộm có thêm chứng hồi hộp mất ngủ, mỏi lưng hay mê, táo bón, lưỡi đỏ ít tân dịch, bệnh thuộc âm hư mà Tâm Thận bất giao, có thể dùng Bạch thị giao thông Tâm Thận phương để tư dưỡng nguyên âm và giao Tâm Thận.
Thục địa hoàng | 24g | Hoài sơn | 24g |
Sơn thù | 10g | Ngũ vị tử | 10g |
Khiếm thực | 24g | Thỏ ty tử | 24g |
Sa uyển tử | 24g | Tang phiêu tiêu | 10g |
Phục thần | 10g | Viễn trí | 10g |
Sinh long cốt | 10g | Thủ ô đằng | 30g |
Kim anh tử | 10g |
Nếu âm hư nhiều dùng “Ích âm thang” gồm: Sinh địa 16g, sơn thù 16g, hoài sơn 16g, đan bì 12g, bạch thược 12g, mạch môn đông 12g, trạch tả 12g, địa cốt bì 12g, liên nhục 12g, đăng tâm 10g, ngũ vị 6g. Sắc uống ngày một thang chia đều uống 3 lần.
Trường hợp nội nhiệt nặng hoặc hỏa của ngũ chí khuấy động phải tư âm dưỡng huyết thanh nhiệt, tả hỏa có thể uống kết hợp với “Đương quy lục hoàng thang” gồm: Đương quy 16g, hoàng kỳ 12g, sinh địa hoàng 12g, thục địa hoàng 16g, hoàng liên 10g, hoàng cầm 10g, hoàng bá 12g. Sắc uống ngày một thang chia đều uống 3 lần.
Ra mồ hôi trộm do khí âm đều hư
Ra mồ hôi trộm hoặc tự ra mồ hôi, lượng mồ hôi ra khá nhiều rất dễ bị cảm mạo, khát nước, hồi hộp, mỏi mệt, sốt nhẹ, bệnh thuộc khí âm đều hư, tấu lý thưa hở, phép trị nên ích khí dưỡng âm, làm bền chắc cơ biểu, thu liễm cầm mồ hôi, dùng Bối thị thực tấu ẩm.
Sinh địa hoàng | 15g | Đảng sâm | 15g |
Mạch môn đông | 10g | Ngũ vị tử | 3g |
Long cốt | 10g | Mẫu lệ | 15g |
Bích đào căn | 10g | Phù tiểu mạch | 15g |
Nhu đạo căn | 15g |
Bệnh Phế lao do uống nhầm thuốc cay ấm biểu tán hoặc đắng lạnh hại Vị, đến nỗi ra mồ hôi trộm, lượng mồ hôi nhiều, lại thêm hiện tượng tinh thần thể trạng suy sụp, cho uống Cừu thị đạo hãn phương để thanh nhiệt tư dưỡng và cầm mồ hôi.
Sinh địa hoàng | Bách hợp |
Lữ đạo y | Đại cáp tán |
Yến căn | Từ thạch nung |
Xuyên bối | Điền hạnh nhân |
Phục thần | Thoa thạch hộc |
Mẫu lệ nung | Đại cáp tán |
Long cốt nung |
Đối vơi loại ra mồ hôi trộm nguyên nhân âm hư hỏa nhiệt đều có thể phối hợp dùng Ngũ bội tử tán đắp vào rốn.
Dùng Ngũ bội tử 3 gam, tán bột mịn, trong vào tí chút nước nóng, nặn thành miếng đắp vào rốn, phủ mảnh lụa rồi dán băng dính cố định, dùng liên tục 3-5 ngày, thấy hiệu quả thì ngừng thuốc.
Ra mồ hôi do thấp nhiệt
Đạo hãn có thêm chứng sốt nhẹ, đắng miệng, rêu lưỡi nhớt, tiểu tiện sẻn vàng, hoặc chứng này gặp ở trẻ em là do thấp nhiệt nung nấu ở trong gây bệnh, dùng Tang đan ẩm để khơi thông thấp nhiệt, thu liễm mồ hôi.
Tang diệp | 12g | Mẫu đơn bì | 9g |
Liên kiều | 9g | Hoạt thạch | 9g |
Thông thảo | 6g | Mẫu lệ | 18g |
Phù triển mạch | 18g |
Gia giảm : Có kiêm chứng phát sốt, có thể căn cứ vào nhiệt độ cao, thấp mà linh hoạt gia Thạch cao. Nếu mồ hôi trộm kéo dài và quá nhiều, lại thêm sợ rét nhẹ, gia Hoàng kỳ. Nếu trẻ em thể chất yếu, uống nguyên đơn này không hiệu quả nhiều, có thể dùng chung với Sinh mạnh tán.